Duyu Bütünleme Terapisi Nedir?
Duyu bütünleme terapisi, fiziksel aktiviteleri ve oyunu, her çocuğa özel terapi hedefleri çerçevesinde, araç olarak kullanan bir yöntemdir.
Duyu bütünleme terapisinin amacı; çocuğa özel hedefler çerçevesinde doğru planlanmış ve hazırlanmış fiziksel ortam ve aktiviteler dizini aracılığıyla duruma uygun fonksiyonel, duyusal, duygusal ve sosyal cevap oluşturma potansiyelini arttırmaktır.
Normal gelişen çocuklarda kendiliğinden gerçekleşen bu süreç duyu bütünleme sorunları yaşayan çocuklarda desteklenmesi gerekmektedir. Biz de ; Adana’da Lotus Özel Eğitim ailesi olarak çocuklarımıza duyu bütünleme desteği sağlayarak, onları sosyal, duyusal, duygusal ve fonksiyonel olarak desteklemekteyiz.
Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir?
Duyu bütünleme fonksiyon bozukluğu, duyular yoluyla alınan bilginin mükemmelleştirilmesindeki yetersizliktir. Buna bir başka deyişle duyu bütünleme bozukluğu da denir.
Duyu bütünleme bozukluğu santral sinir sisteminde, yani bunun da başı olan beyinde meydana gelir. Kolaylıkla üstesinden gelinebilecek acil bir sorun meydana geldiğinde, beyin duyusal mesajları analiz edemez, organize edemez ve mesajlar arasında bağlantı kuramaz, mesajları bütünleyemez. Duyu bütünleme bozukluğu sonucu çocuk duyusal girdiye anlamlı ve tutarlı tepkiler veremez. Aynı zamanda duyusal bilgiyi ihtiyacı olanı planlamak ve organize etmek için kullanmakta zorluk çeker. Dolayısı ile öğrenmesi de zorlaşır.
Kaç Adet Duyumuz Var ve Bunlar Neler?
Geçmişten bu yana bize her zaman 5 adet duyumuz olduğu öğretildi. Fakat durum gerçekten öyle mi? Yapılan araştırmalarda 5 adet değil de 7 adet duyumuz olduğu anlaşılmıştır. Gelin bunları yakından inceleyelim.
Yakın Duyular
İşitme – Auditory sistemimizi sesin kalitesini ve yönünü tanımlamak için kullanırız. Bizim işitme duyumuz bir arabanın yaklaştığını duyduğumuzda başımızı döndürüp bakmamızı söyler. Aynı zamanda konuşulanları anlamamıza yardımcı olur.
Görme – Vizuel sistemimiz ne gördüysek onun anlamını açıklar. Şekilleri, renkleri, harfleri, dünyayı, doğayı ve kelimeleri ayırt edebilmek önemlidir. Ayrıca vücut dilini okuyabilmek ve sosyal etkileşimde önemli olan diğer sözsüz işaretleri okumak da çok önemlidir. Görme, hareketlerimize kılavuzluk eder ve biz daha güvenli ve etkin bir şekilde hareket edebilmek için hareketlerimizi sürekli gözlerimizle takip ederiz.
Tat alma ve Koku– Tat alma ve koku alma sistemleri birbirleriyle sıkı bağlantılıdır. Bu sistemler, bizim yemeklerin kokularından ve tatlarından keyif almamızı ve hoşa gitmeyen veya tehlikeli duyumlara karşı olumsuz tepki vermemizi sağlar.
Uzak Duyular
Dokunma – Taktil sistemimiz nesnelerin dokusu, şekli ve büyüklüğü hakkında bilgi sağlar. Bu bilgiler çevremizi anlamamıza, nesneleri idare etmemize ve aletleri etkin bir şekilde kullanmamıza yardımcı olur. Örneğin; elimizi cebimize atıp hiç görmeden içinden bozuk parayı çıkarabilmek için taktil ayırt etme fonksiyonunu kullanırız.
Vücut Farkındalığı– Proprioseption veya kaslardan ve eklemlerden gelen bilgiler vücut pozisyonumuzu anlamamızı sağlar. Bu sistem aynı zamanda ağır bir şeyi taşımak, top atmak veya bir aleti düzgün bir şekilde kullanmak gibi işlerde ne kadar güç kullanmak gerektiğini söyler.
Hareket ve Denge– İç kulakta yer alır, vestibüler sistem denge reaksiyonlarının gelişimi için temeldir. Yerçekimi ile bağlantılı olarak başın pozisyonu ve hareketi hakkında ve bununla beraber hareketin hızı ve yönü ile ilgili bilgi sağlar. Vestibüler sistem aynı zamanda postüral kontrolle sıkı bağlantı içerisindedir.
Örneğin, beyin vücudun bir tarafa doğru düştüğüne yönelik sinyaller aldığında, dengeyi sağlayacak kas grubun aktive etmek için geri sinyaller gönderir.
Çocuğumda Duyu Bütünleme Bozukluğu Olduğunu Nasıl Anlarım?
- Çok titiz, erken dönemlerde fazlaca irkilen, huzursuz olan bebekler.
- Uyku-uyanıklık döngüsünü regülasyonu sağlamakta zorluk çeken çocuklar.
- Uykuya dalmada zorluk, uykusuz durma ve her zaman huysuz uyanan çocuklar.
- Duyusal uyaranlara karşı aşırı duyarlı, dokunmaya, tada, sese veya kokulara aşırı tepki gösteren çocuklar.
- Banyo yapmayı sevmeyen, saç ve tırnak kesimine aşırı tepki gösteren çocuklar.
- Objeleri tutarken, boyarken, yazarken fazla/az efor sarf etme.
- Zayıf kas tonusuna sahip ve çabuk yorulan çocuklar.
- Dönme, emekleme, oturma, ayağa kalkma, yürüme veya diğer motor gelişim basamaklarında gelişim geriliği gösteren çocuklar.
- Fazlaca hareket etme, nerede tehlikeli bir durum varsa onu arama ve bulma. Kendisini tehlikeye atmaktan kaçınmama, tehlikenin farkında değilmiş gibi gözüken çocuklar.
- Sakardırlar ve sıklıkla düşen çocuklar.
- Evdeki eşyalara, insanlara çarpan ve çevresine göre gövde pozisyonunu ayarlamada zorluk yaşayan çocuklar.
- Yeni motor becerileri öğrenme de zorluk; yönergeleri izlemeye çalışırken veya aktivite basamaklarını izlerken gereksiz sinirlenen çocuklar.
- Aşırı temkinli olma, alışılmışın dışına çıkma isteği olmayan çocuklar.
- Oyun alanı aktivitelerinden spor aktivitelerinden kaçınan çocuklar.
- Yaşına uygun motor aktivitelerden (zıplama, sallanma, tırmanma, çizme, kesme, yapboz yapma, yazı yazma gibi) hoşlanmayan çocuklar.
- Yaşıtlarıyla arkadaşlık kurmada zorlanır, daha büyüklerle oynamayı tercih eden çocuklarda çoğunlukla duyu bozukluğu görülmektedir.
Duyu Bütünlemenin Tedavi Alanları Nelerdir?
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu,
- Dil ve konuşma problemleri,
- Öğrenme bozukluğu,
- Normal dışı gelişim,
- Gelişimsel koordinasyon bozukluğu,
- Otizm,
- Down sendromu,
- Serebral Palsi,
- Yeme sorunları,
- Uyku sorunları,
- Sosyalleşme sorunları duyusal açıdan tedavi edilmelidir.
Kurumumuzda Uzman Pediatrik Fizyoterapistler eşliğinde çocuklarımızın Kapsamlı değerlendirmeleri yapılıp, uygun tedavi programları uygulanmaktadır.