Pes ekinovarus, en yaygın iskelet sistemi anomalisidir. Doğumdan itibaren ortopedik tedavi gerektiren bir deformite çeşididir. Tedavide amaç, yere düz basan ağrısız, hareketli, normale en yakın ayak ve ayak bileği elde etmektir.
Pes ekinovarusda ilk tedavi seçeneği konservatif tedavidir. Erken tedavi önemlidir. Konservatif tedavi seçenekleri arasında elle düzeltme, bandaj, alçı ve cihaz uygulamalarının yanında son yıllarda geliştirilen devamlı pasif hareket tedavisi de bulunmakta olup hastanın ihtiyacına göre değiştirilebilir. Aileyle işbirliği gerektiren, uzun süreli bir tedavi olduğu için ailenin tedaviyi iyi anlaması, evde alçı tedavisi sırasında bebeğin bakım ve gözlemi, ortez tedavisinin doğru yapılması oldukça önemlidir. Bu doğrultuda aileye iyi bir eğitim ve destek verilmesi gereklidir.
Sınıflama
PEV 3 grupta sınıflandırılır:
Konjenital PEV: Genelde diğer kas iskelet sistem anomalileri ile birlikte değildir.PEV’in büyük kısmı bu gruptandır.
Teratolojik PEV: Miyodisplazi gibi altta nöromüsküler bir hastalık bulunan PEV’dir.
Bir sendromun parçası olan PEV: Streeter Sendromu, Larsen sendromu, Pierre Robin sendromu gibi sendromlarda görülen
PEV çeşididir.
Pozisyonel PEV: Gerçek PEV olmayıp yanlış pozisyonun devam etmesine bağlı esnek PEV çeşididir. Kısa sürede manipülasyonla düzelir.
PEV Nedenleri
-Genetik faktörler,
-Fetal gelişmenin durması,
-Fetusun gestasyonel yaşa göre iri olması, -Annenin gebelik esnasında retinoik asit gibi ajanlara maruz kalması,
-Beslenme bozukluğu,
-Hormonal dengesizlik,
-Enfeksiyonlar
sorumlu tutulmuştur. Günümüzde PEV’in çevre faktörlerinin de katkıda bulunduğu multifaktöriyel geçiş gösterdiği kabul edilir.
PEV Tedavi Yöntemleri
Pes ekinovarus tedavisinde erken davranmak çok önemli. En ideal zaman, doğumdan sonraki 7. ve 15. günler. Yenidoğan döneminde Ponseti tekniğine uygun olarak yapılan alçı tedavisi uygulanıyor.
Ayağın esnemesini sağlayan düzeltici alçı tedavisi haftalık olarak uygulanıyor ve bu sayede ayağa doğru şekil veriliyor.
Şeklin korunması için dizler bükük şekilde tutularak özel bir teknikle kasıklara kadar alçı uygulanır.
Hastalığın ağırlık derecesine göre bazı durumlarda toplamda 5-9 kez alçı yapılabilir.
Alçılamanın ardından ortez tedavisi ve pes ekinovarus egzersizleri ve kaslar güçlendirilmelidir.
9 haftanın sonunda topuk, ayak tabanı seviyesine inmediyse genel anestezi ile ufak bir cerrahi işlem yapılıyor ve aşil tendonuna gevşetme tekniği uygulanır.
Ardından son kez 3 haftalık alçı yapılır ve bu esnada, kesilen aşil tendon yeniden oluşur.
Çocuğa 2 yaşına kadar Ponseti cihazı giydirilir ve 8-10 yaşlarına kadar düzenli kontrollere devam edilir.Bu cihaz özel bir çift ortopedik bot ve Dennis Brown barından oluşuyor.
Çocuk yürümeye başladığında, pes ekinovarus ayakkabısından normal ayakkabıya geçebilir.
Ponseti cihazı tedavinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır.Eğer çocuğa bu cihaz kullandırılamazsa ayakları yeniden deforme olmaya başlar ve tedaviden başarısız sonuç alınabilir. Erken yapılan tedaviler sayesinde ayak deformitelerinden önemli derecede iyi sonuçlar alınabilmektedir.
PEV Tedavi Edilmezse Hangi Sorunlara Yol Açar?
Ayaklar vücudun tüm yükünü dengeli bir şekilde taşımaktadır. Ancak pes ekinovarus olan bebeklerde bu denge bozulur ve tüm yük ayağın dış yan kısımlarına biner. Bu nedenle de bebeklerde çarpık ayak tedavi edilmediği takdirde yürüme bozukluğuna yol açar. Daha ileri dönemlerde fizik tedaviye cevap azalmaktadır.Özellikle ergenlik ve sonrası dönemde bu sorundan ötürü çocuklarda psikolojik problemler ortaya çıkabilir. Dolayısıyla pes ekinovarus yetişkinlik dönemine kalmadan mutlaka tedavi edilmelidir.
